Matematikte birtakım ölçüler çok da alışıldık sayılara sahip değildir. Örneğin derece, hesaplaması kolay olan halde 10’un kuvvetleri ile ölçümlenmemiştir. Bu durumun sebebine yönelik farklı teoriler var.
Teori 1: Matematiksel Nedenler
360 sayısı birinci bakışta sorun yaratacak bir sayı üzere duruyor. Bilhassa de genç jenerasyonlar bu bahiste çok külfet çekebiliyor. Fakat 360, burada ülkü nokta haline geliyor. 10 yahut 100 üzere bir sayı olsaydı, hesaplamaların birçoklarında önemli baş ağrısı yaratırdı.
360, 7 dışında 1 ila 10 ortasındaki her sayıya tam olarak bölünebiliyor. 360’ın tam 24 farklı böleni var. (1,2,3,4,5,6,8,9,10,12,15,18,20,24,30,36,40,45,60,72,90,120,180, 360) 360’a kadar, bu kadar çok böleni olan öbür sayı yok. 100’ün ise bölen sayısı 9. Asal olmayan sayılar içerisinde en çok bölünene sahip olanlardan biri olan 360, bu manada yeterli bir temel sayı olarak kabul ediliyor.
Teori 2: Yılın Uzunluğu
Bir yılda neden 365 gün var? Niçin 300 ya da 400 değil? Bunun sebebi matematiksel değil alışılmış ki lakin bu durumu gözlemlemek, atalarımızı matematiksel manada etkilemiş olabilir. Antik devirlerde Persler ve Kapadokya’da yaşayan halklar, gökyüzünü izledi ve Güneş’in bir çemberi 365 günde tamamladığını keşfetti. Süreci kolaylaştırmak için takvimi 360 güne böldü ve 6 yılda bir takvimi eşitlemek için Artık ay uygulaması yaptılar. Ayrıyeten ay yılında da 355 gün var (Ramazan ayının başlangıç tarihi o yüzden değişir.) İkisi ortasındaki ülkü sayı da 360.
Teori 3: Tarihi Nedenler
Bir öteki teoriye nazaran bir çemberin 360 derece olmasının sebebi Babillilerin o denli istemesidir. Babilliler, sayı saymada 60’lık sistemi kullanıyordu. Karşılaştırma açısından biz, 10’luk sistem kullanıyoruz ve 10 tane sayımız var. Yani birinci 10 sayının birebir olduğunu varsayarsak, Babil sisteminde yazılan 10, bizim sistemimizde 60’a tekabül ediyor.
Babil’de parmakla sayma alışkanlığı da vardı. Sağ el parmaklarının boğumlarını, başparmak hariç olarak saydığınızda 12 çıkıyordu. Sol eldeki parmakların sayısı 5. İkisinin çarpımı ise 60. (Babilli çocuklar muhtemelen matematiğe çok yatkındı.)
“İyi de o vakit niçin 60 değil de 360 yapmışlar?” sorusunun yanıtı da üçgenlerde yatıyor. Eşkenar üçgenin bütün açıları 60 derecedir ve Babillilere nazaran bu form bir temeldir. Merkezden kenara değecek halde 6 tane eşkenar üçgen sığdırılabilir. 6×60 da 360 eder.
Şairane Matematik Bonusu
Ayrıca Hindistan’da antik bir eser olan Rigveda,’da bir çemberin 360’a bölünmesiyle ilgili de bir modül vardır.
“On iki konuşmacı bir tekerde, üç merkezde
Bunu kim anlayabilir?
Üzerinde dizilmişler 360’ı birden mandal gibi
En azından sallanmıyorlar”
Yani çemberin niçin 360 derece olduğuna dair bir karşılığımız yok lakin birden fazla teorimiz var. Ferdî olarak en yakın olduğum görüş ise matematiksel görüş çünkü sistemler, baskın kültüre nazaran değişebiliyor.
