İklim değişikliğinden kaynaklı uç noktalardaki hava şartları, eski köprülere çöküş tehdidi yaratıyor. Son vakitlerde Kuzey Yorkshire’ın Grinton bölgesindeki bir köprünün çökmesi, bu cins riskler için ne kadar hazırlıklı olduğumuz hakkındaki birçok soruyu gündeme getirdi. Eylül ayındaki Dünya Bisiklet Şampiyonası güzergahında olan köprü, bir ay süren yağmurların akabinde yalnızca dört saat içinde çöktü ve etraftaki konutların etkilendiği küçük bir sele neden oldu.
Grinton’da çöken köprü, iklim değişikliği kaynaklı yıkılan birinci köprü değil. 2015 yılında, evvel Eva isimli daha sonra da Frank isimli fırtınalar, 18. yüzyılda yapılan ve tekrar Kuzey Yorkshire’da bulunan Tadcaster isimli köprüyü ve onun yakınlarındaki Cumbria’daki orta çağ devrinden kalma Eamont Köprüsü'ne önemli hasarlar verdi. 2009 yılında meydana gelen sel baskınları ise yalnızca Cumbria bölgesinde 29 köprüyü yıktı.
İklim değişikliğinin bu tıp ağır yağışları gelecekte daha yaygın hâle getirmesiyle birlikte bu tıp köprü çöküşlerinin gelecekte daha fazla yaşanıp yaşanmayacağı merak konusu.
Gerçekten köprüler global iklim değişikliğinden etkilenip yıkılıyorsa hangi köprüler daha fazla risk altında? Köprülerin çeşitli nedenlerle çökebileceğini biliyoruz. Kimileri yalnızca eski olduğu için bile çökebiliyor. Kimileri ise yanlış gereçten yahut sel, erozyon, sarsıntı üzere çevresel süreçlerden ötürü yıkılıyor. Hatta köprüler, gemilerin kendilerine çarpması nedeniyle bile çökebiliyorlar.
Avrupa'nın birinci büyük yolları ve köprüleri, Romalılar tarafından yaptırılmıştı. Bu altyapı yatırımları, sanayi ihtilali sırasında büyük ölçüde gelişti ve daha sonra birden fazla, II. Dünya Savaşı'ndan sonra tekrar inşa edildi lakin o vakitten beri çeşitli faktörler, köprüler ve öteki kritik yapılar üzerindeki baskıyı artırdı. Örneğin birçok köprü, birinci inşa edildiğinde trafik çoğunlukla yayalardan ve hayvanlardan oluşuyordu. Bu durum, köprüler için önemli bir tartı teşkil etmiyordu fakat onlarca yıl geçtikten sonra köprülerin üzerinden geçen şeyler değişti ve önemli derecede ağırlaştı.
Dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan mühendisler, sayısız köprünün beklenen kullanım ömrünün sonuna (50 ile 100 yıl arasında) ulaşabileceğini düşünüyorlar ancak hangi köprülerin en fazla risk altında olduğunu bilmiyoruz. Bunun nedeni, risk altındaki yapıları tanımlamak için ulusal bir bilgi tabanı yahut usul bulunmaması.
Farklı köprü tipleri, farklı arıza sistemlerine karşı hassas olduğu için her köprüyü kendi ekseninde kıymetlendirmemiz gerekiyor. Örneğin Newcastle'da Tyne Irmağı üzerindeki yedi köprü, kenti Gateshead isimli kasabaya bağlıyor. Bu köprüler, fonksiyon (yaya, karayolu ve demiryolu), materyal (çelikten betona) ve yaş (17 ile 150 yaş) parametrelerinde değişkenlik gösteriyor. Bu nedenle her köprü için başarısızlık riski ve tipi çok farklıdır.
Sel, İngiltere'nin Ulusal Acil Durum Riski Kayıt Defteri'nde büyük bir tehdit olarak kabul edilmekte. Met Office'in en son iklim iddiaları, kışın ortalama yağışlarda ve yaz aylarında yağan yağışlarda bir düşüş gösterse de yağış, doğal olarak çok değişkenlik gösteriyor. Su baskınlarına bilhassa şiddetli yağış neden oluyor. Bu yüzden yağışların yalnızca ortalamalarına değil, nasıl değiştiğine de bakmak gerekiyor.
Daha sıcak hava, daha fazla nem tutabilir ve bu nedenle Grinton’daki üzere sel baskınlarına neden olacak çok yağışlara sebebiyet verebilir. Yüksek çözünürlüklü iklim modelleri ve gözlemsel çalışmalar da çok yağış yoğunluğunu gösteriyor. Tüm bu çalışmalar, gelecekte sel nedeniyle köprülerin çökmesinin daha mümkün olacağı manasına geliyor. Gelecekteki felaketleri azaltmak için kullanım değişikliği, yaşlanma ve iklim değişikliği ile ilgili değerlendirmeler de dâhil olmak üzere altyapılarımızın incelenmesine muhtaçlığımız var.
