Yer yer buzulların altında göller oluşabiliyor. Bu buzaltı göllerinin ortaya çıkmasına neden olan çeşitli faktörler var. Bunlar ortasında buzun tartısından kaynaklanan basınç, buzların sürtünme nedeniyle ısınması ve erimesi, yer kabuğundaki termal hareketler üzere nedenler bulunur.
Genelde Antarktika büyük buzaltı gölleriyle ünlü olsa da, Grönland’ın da 4 adet daha küçük ölçekli gölü olduğu biliniyordu. Son araştırmalarla birlikte bu göllere 56 tane daha yeni göl eklendi ve sayı 60’a çıktı.
Nature Communications’da yayımlanan “Distribution and dynamics of Greenland subglacial lakes” isimli makale, Grönland boyunca yapılan birinci taramanın sonuçlarını içeriyor. Grönland’ın buz katmanı, Türkiye’nin iki katından daha büyük bir yüzölçümüne sahip ve kalınlığı yer yer 3 kilometreye ulaşıyor.
Araştırmada 500 bin kilometrelik radyo yankı sesleri verisi toplandı. Lancester, Sheffield ve Stanford Üniversitelerinden araştırmacılar, kayıtlar üzerinde inceleme yaptı. Yapılan incelemede 54 göl bulundu. Öteki 2 gölü ise buz yüzeyi yükseklik değişimleri ortaya çıkardı.
Araştırmanın baş muharriri olan Lanchester Etraf Merkezi’nden Jade Bowling, daha evvel Antarktika’daki buzaltı göllerinin incelendiğini fakat Grönland’daki yapılar için bölye bir çalışma yapılmadığını söyedi. Bowling, Grönland Buz Katmanı’nın altındaki yapıların dağılımını ve davranışlarını birinci kere gözlemlediklerini, bu bilgilerin de buzaltı hidrolojik sistemleri ve buz akış dinamiklerini anlamakta büyük değeri olduğunu söyledi. Araştırma ayrıyeten buz katmanının yapısal termal durumunu anlamayı da sağlayacak.
Yeni göllerin uzunlukları 200 metre ile 5900 metre ortasında değişiyor. Global ısınma arttıkça, yüzeydeki eriyen su artacak ve vakit içerisinde bu göllerdeki su çekilip tekrar dolacak. İncelemelerde de suyu çekilen ve daha sonra tekrar dolan bu göllere de rastlandı.
Sheffield Üniversitesi’nden Dr. Stephen J. Livingstone’a göre göller, gelecekte yapılacak ömür arama çalışmalarında ve ekolojik değişimin incelenmesi teşebbüslerinde düzgün bir başlangıç noktası olacak.
