İnsanlığın en büyük emellerinden bir tanesi bilmek. Tipimiz tarihi boyunca bir şeylere bakıp onların maksatlarını çözmeyi amaçladı, daima olarak açıklanamaz görülen olayları ve olguları açıklayacak sistemler geliştirdi. Bilgi açlığı manasında bakarsak, ulaşabileceğiniz en üst nokta bütün parçacıkların ve bütün gücün, kainatın birinci yaratıldığı andan bu yana olan hareketini bilmektir.
Bunu gerçekleştirmek ise ne yazık ki mümkün değil. Ne kadar gelişmiş aygıtlarımız olursa olsun gözlemlenebilir cihan kısıtlıdır. Haliyle cihana dair bilgilerimiz de kısıtlı kalacaktır. Yani bilginin bir limiti var.
Evren Büyük Patlama ile başladıktan sonra geçen milyar yıllar içerisinde genişledi. Büyük patlamadan bu yana geçen müddet aşikâr, ışık suratı ve kainatın ne kadar büküldüğü biliniyor. Haliyle ne yaparsak yapalım aşikâr bir alanın dışını göremiyoruz. Patlamada biz bir istikamete gitmiş olsak da cihanda diğer taraflara de genişleme oldu.
Evrensel ölçekte baktığımızda kendi etrafımızın epey farkındayız. Galaksimizde kaç yıldız olduğunu (400 milyar), görülebilir kainatta kaç tane galaksi olduğunu (2 trilyon) söyleyebiliyoruz. Galaksi kümelerini, sistemleri tanımlayabiliyoruz. Kozmosun ilerleyişi ve gelişimi hakkında fikir sahibiyiz.
Evreni genel görelilik ve Büyük Patlama üzerinden anlayabiliyoruz. Yaptığımız çalışmalar, bize enteresan bakış açıları sunuyor. Örneğin kainatın yaşını 13 milyar yıl olarak biliyoruz lakin gözlemleyebildiğimiz cisimlerle aramızdaki uzaklık 40 milyar ışık yılına çıkabiliyor. Bunun nedeni kainatın de genişlemesi.
Bu durumda cihan yalnızca genişlemiyor, birebir vakitte da soğuyor olabilir. Işık dalgalarının uzunluğu uzadıkça gücü düşer. Kozmosun uzak uçlarında sadece hafif gereçler olması lazım. Yaptığımız çalışmalar bu varsayımlarımızı doğrulayan nitelikte oldu.
Öte yandan cevaplanması gereken sorular, daha doğrusu çözülmesi gereken bulmacalar var.
1- Cihan ya sonsuz bir boşluğa dönüşmeli ya da kendi içine çöküp çabucak kaybolmalıydı. Bunun olmaması için birinci patlama oranı ve birinci güç yoğunluğu kusursuz formda istikrarlı olmalıydı.
2- Cihan, farklı taraflarda farklı sıcaklıklara sahip olmalıydı lakin bu türlü değil. Öbür bir şey her yerde sıcaklığın birebir olmasını sağlamalı.
3- Cihan, şu ana kadar hiç keşfetmediğimiz yüksek güç yoğunluğuna sahip kalıntılar ile dolu olmalıydı.
Bu sorulara karşılık vermek için ortaya atılan teori ise kozmik enflasyon teorisi oldu. Daha evvelki tekillik teorisinin yerini alan bu teori, başka bir yazının konusu olacak kadar ayrıntılı bir teori olsa da altı temel kestirimi vardı: Büyük Patlama’daki sıcaklık, Planck güç ölçeğinden çok aşağıdaydı. Yüksek süper-ufuk dalgalanmaları Büyük Patlama sonrası zıdda dönmüştü. Doğada yoğunluk dalgalanmaları %100 adiabatik (dışarıya ısının çıkmadığı termodinamik süreç) ve %0 izokürvatif (enerjinin dönüştüğü ya da dışarı çıktığı dalgalanma) oluyor. Büyük ölçeklerde neredeyse kusursuz boyutta iç devinimli yoğunluk dalgalanmaları daha sık oluyor. Neredeyse büsbütün düz bir kainatta, kuantum tesirleri 10 binde 1 yahut altında dalgalanma yaratıyor. Ve son olarak da ilkel yerçekimi dalgaları, Büyük Patlama’nın kalıntıları üzerine iz bırakıyor.
İlk beş iddia doğrulanırken sonuncunun doğrulanması için de çalışmalar devam ediyor lakin bu noktada başımızı adeta duvara çarparak duruyoruz. Büyük Patlama’yı anlayabilecek yol geliştirdik, hatta tahminen küçük ölçekte test bile etmek mümkün olabilecek lakin gözlemlenen sonuçlara nazaran yeni varsayımlar yapacağız.
Burada işin içine bir soru giriyor: Kozmik Enflasyon nedir? Tamam, kozmosun nasıl başladığını anlatıyor lakin cevaplamadığı sorular var. Büyük Patlama öncesi ne vardı? Cihan yine enflasyon (genişleme) periyoduna girecek mi? Varlık bir döngü mü? Daima sona erip baştan mı başlıyor?
İşte bu noktada bilimsel manada bilebileceklerimizin hududuna varmış oluyoruz. Gözlemleyebileceğimiz hiçbir şey, kainatın başlangıcından öncesi ya da sonrasına dair bir bilgi edinmemizi sağlamıyor. Bu nokta, bilebileceklerimizin hududunu temsil ediyor.
Bilebileceklerimizi göz önüne aldığımızda hala öğrenmemiz gereken çok şey var. 46 milyar ışık yılı çapında bir alanda, 2 trilyon galaksi, 10 üzeri 24 yıldız, 10 üzeri 80 adet atom ve bunun 1 trilyon katı sayıda foton üzerinde çalışabiliriz. Daha buna enerjiyi, kara maddeyi falan katmadan bile oldukça büyük bir sayı ortaya çıkıyor.
Bu büyük sayılar bile kozmosun başlangıcından sonra ortaya çıkanlar hakkında edinebileceğimiz bilgileri temsil ediyor. İşte bu nedenlerle cihanı görebildiğimiz kadar anlıyoruz ve bilimsel bilgilerimizin ulaşabileceği bir hudut var.
