Çoğumuzun bildiği üzere kara delikler, ışığın bile çekim gücünden kaçamayacağı kadar ‘ağır’ yapılardır. Bu nedenle uzayın bu ‘hayaletleri’ diyebileceğimiz kara delikleri lakin ve lakin etrafındaki objelere tesirini gözlemleyerek tespit edebiliyoruz. Geçtiğimiz gün NASA, Amerikan Astronomi Topluluğu ile gerçekleştirdiği bir konferansta Hubble Uzay Teleskobu’nun bir kara deliğin etrafındaki bir yıldızı ‘yutarken’ tespit edildiğini açıkladı.
Paylaşılan bilgilere ve temsili görsellere nazaran kara deliğin yörüngesine giren yıldız, kara deliğin çekim gücüne kapılarak parçalanmaya başladı. Gerisinde bir kuyruk oluşan yıldız, parçalanma ölçüsü arttıkça tamamen ortadan kayboldu ve yerini kara deliğin etrafında dönen sıcak, kozmik bir bulutsuya bıraktı.
Kara deliğin yıldızı parçaladığı olayın kademeleri şu formdaydı:
- Yıldız, kara deliğe haddinden fazla yaklaşıyor.
- Yıldızın dış atmosferindeki gazlar kara deliğin çekim gücüne kapılarak bir kuyruk oluşturuyor.
- Yıldız, çekim kuvveti ile büsbütün parçalanıyor.
- Yıldızdan geriye kalan bulutsu, kara deliğin etrafında halka biçiminde bir bulutsu oluşturur. Bu bulutsu, vakitle büsbütün kara deliğe gömülür ve uzaya muazzam ölçüde ışık ve radyasyon yayar.
Söz konusu olay, Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti. Doğal olarak Hubble tarafından elde edilen datalar pek de Hollywood üretimlerindeki kara delik-yıldız çarpışmaları üzere gözlemlenmedi.
NASA, Goddard YouTube kanalı üzerinden keşif ile ilgili bir görüntü paylaştı lakin keşif, insan gözünün göremediği ultraviyole ışığın incelenmesi ile gerçekleştiğinden görüntüdeki olayı canlandıran temsili manzaralar yer alıyor.
NASA’nın kara deliğin yıldızı yuttuğu keşfe dair paylaştığı video
Kayıtlara AT2022dsb olarak geçen bu olay, birinci olarak 1 Mart 2022‘de, Tüm Uzay Otomatik Süpernova Araştırması (ASAS SN) dahilinde yeryüzünde bulunan bir teleskop ağı ile tespit edilmişti. Olayın tespitinin akabinde Hubble, odağını bu istikamete çevirdi ve daha fazla ayrıntı elde edilebilmesini sağladı. Yani teknik olarak olay yeni keşfedilmedi lakin ayrıntılar, 1 yıl boyunca toplanan bilgilerin tahlilinden sonra paylaşıldı.
Peki bu keşif ne işe yarayacak?
Astronomi Topluluğu’ndan Peter Maksym, yıldız yutan kara delikleri gözlemlemenin olağan kurallarda çok güç olduğunu, yeni keşfin bu noktadaki farkının ise bir yıl boyunca bilgi toplamaya devam edilmiş olması olduğunu tabir ediyor. Maksym, kelam konusu olayı bilinen ile bilinmeyenin kesiştiği nokta olarak açıklıyor. Ayrıyeten kelam konusu olayla ilgili bilgi toplanmaya devam edildiğini de belirtelim.
