Tüm hayat tecrübemiz beyinlerimizin içerisinde yer alıyor ancak beynimizin nasıl çalıştığını hâlâ tam olarak bilemiyoruz. Bilim insanları, canlı insan beyni üzerinde deney yapamıyorlar ve bu nedenle hayvan beyinleri üzerlerine yoğunlaşıyorlar lakin hayvan beyni üzerinde yapılan deneyler, her vakit insan beyni ile örtüşmüyor. Bu yüzden araştırmacılar, son yıllarda gelişme gösteren teknolojiyle birlikte yapay olarak üç boyutlu bir beyin geliştirdiler.
Canlı bir beyindeki nöronlar, uyarıcılara birbirleriyle ve bedenin başka kısımlarıyla irtibat kurmak için kullandıkları elektriksel tetiklemelerle cevap verir. Bilim insanlarının geliştirdiği bu yapay beyin organoidleri de bu sinirsel aktiviteyi gerçekleştirebiliyor. Bu sinirsel aktivitelerin beyin için en temel fonksiyon olduğunu söyleyen araştırmacılar, bu yapay beynin rastgele bir bilinçlenme riski taşımadığını da bildirdi.
Araştırmacı Hideya Sakaguchi, “İlk evvel birebir anda etkin olarak çalışan birtakım nöronları görmek beni çok heyecanlandırdı. Nöronlar evvel ferdi aktiviteler gösterir ancak öbür nöronlar ortasında ağlar oluşturup ilişki kurarken senkronize aktiviteler göstermeye başlar” dedi.
1949'da Kanadalı nöropsikolog Donald Hebb, senkronize sinirsel aktivitenin bellek de dâhil olmak üzere çeşitli beyin işlevlerinin temeli olduğunu belirten Hücre Meclisi Hipotezini sundu. 1992 yılında bilim insanları, bunu daha kısa hâliyle şöyle söz ettiler: “Nöronlar, bir ortaya gelirlerse birbirine bağlanırlar.” Beyin hücre aktivitesini ölçmek için yeni tekniklerini kullanan Sakaguchi ve takımı, beyin organoidlerinin de tıpkı şeyi yaptığını tespit etti.
Sakaguchi, beyin organoidlerinin resen aktivite belirtileri göstermesine rağmen dünyayı algılayan bir vücuda bağlı canlı beyinlerin aksine uyarılma yeteneğinden mahrum olmaları nedeniyle şuur geliştirme ihtimallerinin düşük olduğunu açıklıyor. Bununla birlikte beyin organoidlerinin canlı bir bedene koyulması durumda olasılıklar değişiyor. Sakaguchi, beyin organoidlerinin bir hayvana nakledilmesi durumunda şuur geliştirebileceğinden kaygı edilebileceğini zira gerekli “giriş/çıkış” sistemini yapay beyne verileceğini itiraf ediyor.
