Bir Matematikçi, 30 Yıllık Problemi Gizemli Metoduyla Çözdü

Hao Huang, Atlanta’daki Emory Üniversitesi’nde yardımcı profesör olarak çalışıyor. Huang, hassasiyet konjüktürü ismi verilen bir teori için bir delil ortaya attı.

En kolay haliyle hassasiyet terimi, bir girdiyi, çıktıyı değiştirmeden ne kadar farklılaştırabileceğiniz ile alakalıdır. Örnek vermek gerekirse x üzeri 0 tabirinin müspet doğal sayılar kümesinde hiçbir hassasiyeti yoktur, x pahasını kaç yaparsanız yapın sonuç ayndır. Her sayının sıfırıncı kuvveti 1’dir. 

Bu hassasiyet kavramı yıllardır öğretilir ve çeşitli bilimlerde de kullanılır fakat hiçbir vakit kanıtlanamamıştır. Teorik bilgisayar bilimciler ise bunun, bilgi işlemede en verimli yolun keşfi açısından büyük değeri olduğunu savunuyorlar. 

Huang’ın savı 1 Temmuz’da duyurulmasına karşın şimdi bir mecmuada yayımlanmadı ve hakemlerce incelenmedi. Tekrar de birçok bilim insanı Huang’ın paylaştığı yolu kabul etmiş gözüküyor. 

Teorik bilgisayar bilimi uzmanı Scott Aaronson, Huang’ın usulünün hem yanlışsız hem de kolay olduğunu, kendisinin yalnızca yarım saatte okuyup anladığını söylüyor. Ryan O’Donnell ise bütün çalışmanın tek bir tweet ile özetlenebileceğini söylüyor. Tweet karmaşık gelebilecek formüllerle dolu, o yüzden özetleyelim:

3 boyutlu bir küp düşünün, örneğin tavla zarını ele alın. Bu cismin her kenarı 1 ünite olsun. cismi 3 boyutlu koordinat sistemine koyarsanız, x,y,z ekseninde kenarların pahası (0,0,0), (0,1,0) üzere bedeller alacaktır. Komşu olmayan dört köşeyi aldığımızda, bunların komşu olmadıklarını hale bakarak söyleyebiliriz lakin iki kıymetin değişiyor olmasından da anlayabiliriz. Örneğin komşu olmayan köşeler (0,0,0), (1,1,0), (1,0,1) ve (0,1,1) dir. 

Hiperküpler üretip boyut sayısını arttırdıkça hassasiyet de değişiyor. Sayı arttıkça, komşu kenar sayısı artıyor. Haliyle süreçler de zorlaşıyor. Bu yüzden de matematikçiler ispat arıyor. 

Huang, özel teorileri kullanarak sorunun tahlilini ve ispatını paylaştı. Böylelikle çok kolay bir biçimde, kenar sayısı n olan bir hiperküpte hassasiyetin n’in karekökü olduğu ortaya çıkmış oldu.

Başa dön tuşu