Uzay rekabeti, soğuk savaş yıllarında devletlerarası kutuplaşmanın belirleyicisi oldu. Kapitalizmin temsilcisi ABD ve tam karşısında sosyalist bir sistemi benimseyen SSCB. İkisi de evvel atmosferin dışına, sonra da Ay’a ulaşmak için amansız bir rekabet verdiler. İnsanlığın yeryüzünden bağımsızlık kazanma gayreti, aslında devletlerarası güç sorunuydu.
Zamanla bu türlü bir çekişmenin yeterli sonuçlar doğurmayacağını anladılar. Uzlaştıklarında ve birlikte çalışmaya karar verdiklerinde, Milletlerarası Uzay İstasyonu ortaya çıktı.
İstasyon, 1998’den bu yana, tam 21 yıldır Dünya’nın yörüngesinde günde 12 çeşit atıyor. Bu mühlet zarfında yeryüzünde gelişen teknolojiler, artık daha fazlasının da mümkün olduğunu ispatlıyor.
Mesela Ay’a tekrar ulaşmak, oraya bir istasyon kurmak. Bu istasyon aracılığıyla bize en yakın ve en çok benzeyen gezegen Mars’a seyahat yapmak. Üstelik bu seyahatte kullanılan roketleri yine kullanabilmek… İnsanlığı gezegenler ortası bir ırk haline getirmek.
Günümüzde ise bu gayelere ulaşmak için devletler değil, iki ABD’li özel şirket SpaceX ve Blue Origin rekabet ediyor. Bugün, çağdaş uzay rekabetine yakından bakıyor, bundan 5 yıl sonra yazılacak tarihin adeta fragmanını izliyoruz.
Uzay Savaşları Kısım #1 başlasın!
Elon Musk, SpaceX ve planları:
Güney Afrika’da büyümüş ve kendisini yetiştirmek ismine elinden geleni yapmış Elon Musk, tahminen de Türkiye’ye geldiğinde daha çok tanıdığımız bir isim oldu. Kendisi, 11 yaşında bir bilgisayar oyunu geliştirmiş, 20’li yaşlarında dünyanın birinci internet üzerinden para gönderme servisi olan PayPal’ı kurmuştu. PayPal’ı satınca haliyle bir milyoner olan Musk, elindeki milyonlarla sakin bir çiftlik satın alıp keyfine bakmadı.
2002’de SpaceX ismini verdiği bir uzay şirketi kurdu, 2008’de küçük bir otomotiv şirketi olan Tesla’yı satın aldı. SpaceX, o güne kadar tekraren kere denenmiş olan bir yapıya sahipti. Kolay bir özel bir uzay şirketiydi. Musk’ın vizyonunda ise Mars vardı. Dünyanın en güzel mühendislerini işe almak için çalıştı. Başındaki planları anlattı. Etrafındakileri kendisine ve planlarına inandırdı.
Devletlerin uzaya uydular göndermeye gereksinimi vardı. Bu gereksinimlerini karşılamak için her seferinde milyarlarca dolar harcıyorlardı. Bir kez fırlatılan roketler, büsbütün atıl duruma geçiyordu. SpaceX’in birinci amacı maliyetleri düşürecek sistemler oldu.
Düzinelerce başarısız deneme yapıldı:
En sonunda sonuncu sürüme ulaşıldı. Uzaya roket göndermenin maliyeti, Falcon 9 sayesinde %50’den daha fazla azaldı:
Hatta 6 Şubat 2018’de, yan yana getirilmiş 3 adet Falcon 9 ateşleyicisinden oluşan Falcon Heavy roketi uzaya içinde bir astronot modeli bulunan Tesla arabası gönderdi:
Bu testten 1 yıl sonra… Falcon Heavy birinci defa başarılı bir formda uzaya yük gönderdi:
Henüz gökyüzünde göremediğimiz SpaceX roketi ise 118 metrelik, Starship ismini taşıyan bu yekpare dev:
Starship, SpaceX’in 100’e kadar yolcu ve büyük ölçüde kargo kapasitesi olan tek gövdeli bir canavarı. Hem Dünya üzerindeki hava seyahatleri için de kullanılması planlanıyor. Roket, yörüngeden seyahat yapacağı için en uzun hava yolu arasını 14 saatten 30 dakikaya düşürecek. Alışılmış asıl gayesi ise Dünya üzerinde değil, Dünya-Ay ve Ay-Mars ortasında kullanılması. Bu hususa birazdan geri döneceğiz.
Tarihin en tesirli uzay şirketlerinden birisi olarak SpaceX’in çıtayı nasıl üste taşıdığını gördük. Şirket yeni bir bölüm yarattı. Artık para konusunda düşüncesi olmayan isimlerin bu işe girmesiyle rekabet başladı. Amazon’un kurucusu ve dünyanın en varlıklı insanı Jeff Bezos da bunlardan birisiydi.
Jeff Bezos, Blue Origin ve planları:
Çoğu insan SpaceX’i muvaffakiyetinden ötürü Blue Origin’den daha eski bir şirket olarak düşünüyor. Hakikaten durum çok farklı. 1994’de internet üzerinden kitap satmak için Amazon.com’u kuran ve e-ticaret isminde dev bir kesim yaratan Jeff Bezos, yalnızca 6 yıl sonra milyon dolarlarını pahalandırmak için yeni bir alan bulmuştu.
Bezos, o vakitler dünyanın en varlıklı insanı değildi. Lakin Blue Origin ile hayal ettiği şey, paradan daha ötesiydi. Uzay ve hava seyahatlerini ucuzlatacak uçuş sistemleri geliştirmek için kuruldu. Sayısız paydaşlık yaptı, çok sayıda yatırım aldı. Bir mühlet sonra asıl olayın para kazanmak olduğu anlaşılınca, iş işten geçti. Bu sırada SpaceX, bomboş bir pazarın başkanı olmuş, devletlere ve şirketlere uzay kargoculuğu yapmaya başlamıştı.
Blue Origin, tahminen SpaceX’in gölgesinde kaldı lakin onun da New Shepard isminde roketleri vardı:
Ucunda Dragon kapsülü bulunmadan toplam uzunluğu 70 metre olan SpaceX’in Falcon 9 roketi, bir birinciydi ve başarılıydı. New Shepard ise yalnızca 18 metreydi.
Ancak Blue Origin elinde öteki büyük toplar da vardı. 82 metre uzunluğundaki New Glenn roketi üzere:
New Glenn, birinci olarak 2016 yılında dünya kamuoyuyla paylaşılan ve 2012’den bu yana üzerinde çalışmalar yürütülen dev bir roket. Falcon Heavy üzere modüler bir sisteme sahip değil. Lakin onu hala gökyüzünde göremedik. Blue Origin, kapalı kapılar gerisinde çalışmaya devam ediyor.
SpaceX’in Ay planları:
SpaceX, yıllardır uydumuz Ay’ı uzak uzay seyahatleri için bir istasyon olarak kullanmayı amaçlıyor. Bunun için o denli 5-6 astronotu uzaya göndermek yetersiz. Şirketin hedefi Starship ismi verilen 118 metrelik, yine kullanılabilir roketlerle insanlara Ay’a göndermek. Ay’da bu üs inşa etmek isteyen firmanın bunun takvimde işaretlediği yıl ise 2024.
Starship roketinin birinci beşerli test uçuşu, dearMoon projesiyle 2023 sonu ya da 2024 başında yapılacak. Bu seyahatte Japon iş insanı Yusaku Maezawa ve 8 farklı koldan 8 sanatçı bulunacak. Maezawa, tüm biletleri SpaceX’ten şahsen satın almış, bu proje için çok heyecanlandığını lisana getirmişti. Muhtemelen bu beşerli testten evvel, önce, Starship’in insansız olarak fırlatıldığı tarihi bir ana daha tanıklık edeceğiz.
Blue Origin’in Ay planları:
Madalyonun başka tarafında ise Blue Origin’in planları var. Ay yüzeyinde bir araştırma merkezi kurmayı planlayan şirket, SpaceX’in söylediklerine kıyasla biraz daha gerçekçi görünüyor. Blue Moon’un gayesi, Ay’da daima olarak kalabilecek bir araştırma merkezi kurarak orayı laboratuvar haline getirmek. Bezos “Ay’a geri dönmeli ve bu sefer orayı terk etmemeliyiz” diyor. Blue Origin’in takvimde işaretlediği yıl ise 2024
Blue Moon, Ay yüzeyine kargolar, beşerler ve laboratuvarlar götürebilecek.
İki çılgın milyarder, iki dev şirket, sayısız dev roket, tek bir Ay, tek bir yıl: 2024!
Yukarıda bahsettiğimiz her şey yolunda giderse, 2024 yılında uzay çağının en büyük sıçramalarından birisini yaşayacağız. Her şeyin yolunda gitmesi ve hem Starship’in hem de Blue Origin’in Ay’da buluşması için büyük yatırımlar yapılıyor.
En son 47 yıl evvel bir insan Ay’a gönderilmişti. Muhtemelen o yıllarda buna tanıklık eden birçok insan 2024 için konuştuğumuz şeyleri daha erken görmeyi bekledi. Hakikaten olmadı ve sonraki kuşaklar, bu büyük tarihi başarılara şahit olacaklar. Kimileri şahit olmakla kalmayıp, şahsen o başarıyı yazanlar ortasında bulunacaklar.
Peki, bu türlü bir tarihin neresinde olacaksınız?
Uzay Savaşları yazı dizisi devam edecek…
